Çelik ürünler söz konusu olduğu zaman ısı ve sıcaklığın aşırı yüksek olduğu ortamlarda en yüksek dayanımı ortaya koyan çelik kalitesi 310’dur. 310 kalite paslanmaz çeliğin bileşenlerini meydana getiren krom ve nikel alaşımı, bu çeliğin aşırı yüksek ısı ortamlarında dahi paslanma direncinin olmasını sağlar. Oldukça yüksek bir ısı dayanımı olan 310 kalite paslanmaz çelik, 1100 derece sıcaklık şartlarında dahi sürekli kullanıma uygun bir yapıya sahiptir ve paslanmasız bir şekilde kullanılır.
Uluslararası olarak sıklıkla yüksek ısı şartlarında yapılacak çalışmalarda tercih edilen 310 model ürünlerin toplam 3 farklı türü vardır. 310, 310 S ve 310 H olmak üzere farklı isimlerle anılan bu çeliklerin birbirleri arasındaki fark içeriklerindeki karbon oranıdır. 310 paslanmaz çelik karbon oranı %0.25’in altında, 310 S paslanmaz çelik karbon oranı %0.08’in altında ve 310 H paslanmaz çelik karbon oranı %0.04 ile %0.1 arasındadır.
310 grubundaki bu birbirinden karbon oranı ile ayrılan çeliklerin içeriklerindeki karbon oranı arttıkça korozyon direnci zayıflar ve kaynak işlemi yapılırken karbür görülmesi artar.
Malzemede yer alan karbon miktarı artmaya başladığı zaman malzemenin korozyona karşı olan direnci de düşer. Ayrıca malzemenin kaynak yapılabilmesi için sunduğu imkan da azalır.
310 kalite paslanmaz çelik malzemenin üretim amacı yüksek sıcaklıklarda verim kaybetmeden ve deformasyon yaşanmadan çalışmanın sürdürülebilmesidir. Süreğen bir şekilde çalışma sıcaklığı 1100 derece sıcaklığa kadar yükselse dahi çalışma şartlarına dayanabilen bir malzemedir.
Bu şekilde yüksek sıcağa karşı dirence sahip olan çelik malzemenin üretilebilmesi ve verim alınabilmesi, çeliğin bileşiminde homojen dağılım elde edilebilmesine bağlı olur. Yetersiz homojenlik korozyon direncini de zayıflatır. Bu yönden özenle ve homojen olarak üretilmemiş 310 model çeliğin sıcaklık direncinden yeterli performans alınamayabilir.
Korozyon Dayanımı (* * * *)
Sıcaklık hususunda oldukça güçlü bir karakteristiği olan 310 kalite paslanmaz çeliğin yüksek sıcaklıklarda dahi korozyon direncini koruduğu görülür. Bu çelik malzemenin korozyon ortaya çıkmaksızın çalışmasına devam edebileceği en yüksek sıcaklık ise 1100 derece olarak belirlenir.
Mekanik Özellikler (* *)
Sıcak çalışma şartlarına karşı yüksek dirence sahip olan 310 kalite paslanmaz çelik, 1100 dereceye kadar mekanik özelliklerini korumaya devam eder.
Dövülebilirliği (* *)
310 kalite paslanmaz çelik dövülebilme yatkınlığı açısından ortalamanın biraz altındadır, şekillendirmeye pek elverişli olmasa da yeterli yumuşatmanın uygulanması halinde dövülmesi kolaylaşır.
Kaynak Yapılabilme Özelliği (* * *)
Kaynaklanabilirlik açısından 310 kalite paslanmaz çeliğin korozyon direnci iyidir. En iyi kaynaklanabilirlik standartlarını sağlayabilmek için en düşük karbon oranını içeren 310 H tercih edilebilir.
İşlenebilme Özelliği (*)
310 kalite paslanmaz çelik işlenebilmek için yumuşatma tekniklerinden faydalanmaya ihtiyaç duyar.
310 kalite paslanmaz çelik özellikle aşırı yüksek sıcak şartlarda işlem gerçekleştirilen ortamlara uygun bir malzemedir. Kimya, makine endüstrisi bu alanda en sık 310 kalite çeliği tercih eden alanlardır. Ayrıca cam sektöründe ve çeşitli aparatlarda yararlanılır. Bu kalitedeki paslanmaz çeliğin yine yaygın olarak kullanıldığı alanlardan birisi de madenler, ocaklar ve fırınlardır.
Ayrıca alüminyum ve bronz kalıplarının 310 kalite paslanmaz çelikten yapılması, çalışma şartlarında korozyonun oluşma ihtimali olmadan işlem gerçekleştirmeyi sağlar. Bu noktada 310 kalite paslanmaz çelikten faydalanacak olanlara özel olarak aktarılan bir bilgi ise çalışma ortamında 1100 derece sıcaklığın geçilmemesidir.
Bu seviyenin üzerinde artık çeliğin korozyon direnci yetersiz kalacaktır. Ayrıca eğer mümkünse 1100 derecenin altında çalışma gerçekleştirmek işlemin daha güvenli olmasında fayda sağlayacaktır. Örnek olarak kükürt azaltılmış ortamlarda maksimum 750 dereceye kadar direnç gösterebilmektedir.
310 modelin kullanım halinde değişik şartlardaki sıcaklıklara dayanımı şu şekilde özetlenebilir:
-Oksitlenme Atmosferinde: ~1100°C
-Kükürtlü Oksitlenme: ~1000°C
-Sementasyon Azaltılması: ~1000°C
-Kükürt Azaltılması: ~750°C
310 model malzemelerin yer aldığı herhangi bir şartta 1100°C nin geçilmemesi tavsiye edilir. 1100°C ürünlerin dayanım sınırıdır ve son sınıra ulaşılmayacak ısı derecelerinde devreye girmesi gerekir. Malzemenin sıcaklığa dayanım kapasitesi, bulunduğu ortam, malzemenin yüzeyinde gerçekleştirilen işleme göre farklılık gösterebilir.
310 Kalite Paslanmaz Çelik Malzeme Listesi (Stoktan Hemen Teslim)
Paslanmaz Çelik Çubuk: Min Çap: 6mm –Max Çap:100mm
Kimyasal Bileşimi Kalite: 310 (1.4845)
C: %0.08 Max
P: %0.045 Max
S: %0.03 Max
Mn: %2.0 Max
Si: %0.75 Max
Cr: %25
Ni: %20.5
Mo: %0.75
Oda Sıcaklığındaki Mekanik Özellikleri
Kalite Özelliklerinin Özeti
310 model EN standartlarında 1.4845 paslanmaz şekilde kodlanır. 310 model ürün ayrıca EN standartlarında X8CrNi25-21 olarak da kodlanmaktadır. Bu durum ürün kalitesi yüksek sıcaklık şartlarında tercih edilen ve sık tercih edilen çelik ürünler kalitesidir. Firmamızın 310 kalite çelik malzemesi ortalama olarak %0.060 C karbon oranına sahip olmakla beraber 310, 310S ve 310H ürünlerinin üçünün de yer alması gereken miktarı barındırır. Firmamızın Ugitech fabrikasında üretimi gerçekleştirilen 1.4845 (310) model malzemeler, 1100°C sıcaklık şartlarında dahi kaliteli bir paslanma direnci sunar.
Bu kalitedeki paslanmaz çelikler mıknatıs çekmezler ve korozyona karşı yüksek direnci gösterirler.
310 Kalite Paslanmaz Çelik Alternatifleri
Hangi durumlarda 310 kalite paslanmaz yerine bu ürünleri tercih edebilirsiniz?
309 (1.4828) - 309S (1.4833): Sıcaklık şartlarının çok yüksek olmadığı ortamlarda, 310 kaliteden daha düşük maliyetli ve daha düşük sıcaklıklarda sınır direncine sahip olan 309 ya da 309S kalite paslanmaz çelik kullanılabilir.
310S (1.4845): 310 kalite paslanmaz çeliğin düşük karbonlu versiyonu olan 310S’in korozyon direnci bu yönden 310’a göre daha yüksektir. Firmamızın 310 kalite paslanmaz çelikleri, 310 S kalite paslanmaz çelikte bulunması ideal olan karbonu sizlere sağlar.
310H (1.4845): Bu kalitedeki çelik malzemenin karbon oranı %0.04 ile %0.1 arasındadır. Daha düşük karbon içermesi nedeniyle korozyon direnci yüksektir ve firmamız tarafından sunulan 310 kalite malzemenin karbon miktarı, 310 H kalite paslanmaz çeliğin içermesi gereken karbon sınırlarının arasındadır.
314 (1.4841): 314 kalite paslanmaz çelik kolay bulunabilen bir ürün olmamakla beraber, 310 kalite malzemeye göre bir miktar daha sıcak şartlarda direnci fazladır. Kullanım ve bulunabilirlik açısından 310 kadar yaygın değildir.
310 kalite aynı şekilde 309 ile 309S kalitedeki gibi oldukça fazla sıcaklık çeliği olmakta ve ortalama 1000 ila 1100 santigrat dereceye kadar herhangi bir şekilde tufal oluşturmamaktadır. Bundan dolayı da bu ürünün çekme dayanımı seviyesi de çok üst düzeydedir.
Azotlu gazlara karşı çok iyi bir korozyon dayanımına sahip olan bu ürün kükürtlü gazlara karşı da az korozyon dayanımı bulunmaktadır. 310 kalite paslanmaz çeliklerle kıyaslandığında gazlara karşı kaynaklanma özelliği daha az olmaktadır. Az dayanıklı bir korozyon etkisi olduğundan dolayı 309S ile 309 kalitede olduğu için kaynaklama uygulamayarak diğer kaynaklama yöntemlerini tercih etmek daha iyi olacaktır.
Kullanım alanları ise aynı şekilde ısıya dayanıklı uygulamalardaki 309S ile 309 kalitelerinden sonra gelecek olan bir seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Mekanik zorlama altındaki aparat imalatlarında, ısıtıcı askılarında, tavlama ve eritme, ısı değiştiricilerinde, petrol tesislerinde, buhar kazanlarında ve fırın yapımlarında kullanılmaktadır. 309S ile 309 kalite ile bu ürün arasındaki kalite oranına bir bakalım. 309S ile 309’daki krom miktarı ortalama % 23 - 25 seviyesindedir.
Nikel miktarı ise % 13 - % 15 seviyesinde olmaktadır. Bu miktarlar tufal oluşumuna ve korozyona karşı yüksek bir koruma sürtünme kopma karşısındaki gücü daha da fazla hale getirmektedir. Piyasada bulunan ürünler ise levha, profil, çubuk ve boru normlarında yer almaktadır.