En iyi malzemeler ile birlikte oluşturulan paslanmaz çelik kaynağı, çeşitli farklılıktaki alaşım ile çelik türünün pek çok kaynak özelliklerine sahip olmasıyla birlikte oluşur. Burada temel olarak oluşturulmak istenen şey, malzeme pozitif özellikleriyle beraber kaynak sonrasında korunmasını sağlamak olacağı için en uygun şartlarda paslanmaz çelik kaynağı sağlanır.
Paslanmaz çeliklerde kaynak yapılmadan önce bazı tedbirlere uymak önemlidir. Eğer ne kadar iyi bir şekilde uyulursa, sağlıklı bir şekilde paslanmaz çeliklerin kaynağı için yapılmasını da sağlayabilirsiniz. Paslanmaz çeliklerde kaynak yapılırken bazı kaynak teknikleri kullanılıyor. Bunlardan bazıları TIG, MIG kaynaklar, plazma kaynağı, tozaltı kaynağı ya da oksi-asetilen kaynakları gibi çeşitli kaynak türleridir. Ayriyeten örtülü elektrotlarla yapılan normal elektrik ark kaynağı da yine paslanmaz çelik kaynaklarında tercih ediliyor.
Genelde kaynak sonrasında sert çatlaklıklara neden olacak şekilde soğuma aşamasında sert ve gevrek yapısı olan martenzit paslanmaz çelik kaynaklarda kaynak yapılma kabiliyeti düşük olur. Az karbonlu olmasıyla beraber martenzitik çelikler kaynak ediliyor. Tabi ki kaynak öncesi yapılması gereken bazı aşamalar vardır.
İlk olarak ön tavlama adı verilen 200 – 300 santigrat derecede bu çelikler ön tavlamadan geçmelidir. Bu tavlama aşamasında sertlik azalmasa da gerilmeleri olabildiğince aza indirecektir. Kaynak yapıldıktan sonra da çatlama olmaması için 800 – 820 derecelerde 4 saate kadar tavlanma yapılması gerekir. Bu tavlama, kaynak bölgesinde gerilmeyi azaltarak şekil değiştirme noktasında da etkilidir.
Kaynak yapma konusunda zorluk çıkartmasa da kaynak yapılacak aşamada bazı zorlukları gösterebilir kategorisinde yer alan paslanmaz çeliklerden biri de ferritik paslanmaz çelikler olacaktır. 1150 santigrat üzerinde tane büyümelerinde eğilime sahip olan bu çelik türünde, çeliklerin kaynağının en büyük zorluk malzemesi olduğu söylenebilir.
Normal şartlarda ince taneli sünek bir yapısı vardır. Bu sayede çok daha etkilidir ve dayanma gücü yüksektir. Fakat kaynak haliyle beraber yapı itibariyle çentik darbe mukavemeti çok düşecek ve bu durumda da direkt olarak 1150 santigrat derecelere çıkmasıyla beraber hızlı bir soğuma oluşması gerekir. Bu çeliklerde ostenitik elektrod kullanılırsa, tane büyüme gevrekliği de bir anda ortadan kalkmasa da etkisi azalabilir.
Ferritik paslanmaz çeliklerde 200 santigrat derece ön tavlama yapılarak daha sonrasında kaynak yapılmaya geçilebilir. Eğer kaynak edilen parçalar iyi tutulması isteniyorsa, 300 dereceye kadar tavlamadan sonra zorlayıp daha etkili olması beklenebilir. Paslanmaz çeliklerin içerisinde en yüksek kaynak kabiliyeti olan türlerden biri olurken, yüksek sıcaklıkta çatlama sorunları meydana çıkacağı için bazı hususlara önem göstermek gereklidir.
İnce çaplı elektrodlar seçilerek en iyi şekilde çatlaklığı ön görerek dikkat edebilirsiniz. Kaynak işlemi yapılırken minimum akım şiddeti korunursa, çok daha uzun vadede kullanılabilir bir kaynak yapısı oluşturulmuş olacaktır. Pasoların ince olmasıyla beraber kaynağı elektroda hareket verilmeden düz çekmeye dikkat edilirse, çok daha uzun vadeli kullanım gerçekleştirilir. Son aşamalara gelindiğinde de çatlak oluşmaması için, krater çatlağı bırakılmadan kaynağı bitirmeye çalışmalısınız.
Paslanmaz çeliklerin bu aşamada normal çeliklerle birleştirilmesi yapılacaksa, bu durumda normal çeliğin ağzına gelecek şekilde bir sıra paslanmaz kaynak ile kaplama yapılır. Bu işlem sonrasında da kaynak ağzı paslanmaz kaynakla dolacak şekilde uygulamadan geçerek normal çeliklerin kaynağında kaynak ağzına paslanmaz çelik eklemesiyle tamamlanmış olur. E 309 tipi elektrot kullanımı bu tip kaynak türlerinde en yaygın tercih edilen kaynak tipleri olup çap, akım ve voltaj seçimlerine göre özel olarak tercihlerde bulunabiliyorsunuz.
İyi seviyede kaynak yapılması için bazı hususlar bu aşamalarda önemlidir. Öncelikle kaynak yapmadan önce bilinmesi gereken şey, kaynağın yapılacağı alanın temiz olması hususudur. Bu durumda kükürt, kimya türü maddeler ya da rutubet gibi durumların tamamı kaynak dikişi alanına ters olacaktır. Dikkat edilmesi gereklidir.
Eğer kaliteli bir seviyede kaynak yapılması bekleniyorsa bu aşamada en önemli konulardan biri de kaliteli paslanmaz çelik malzeme için, elektrot kalitesi de yüksek olması gerekliliğidir. Rutubetten koruyacağınız şey olan elektrotlar, ne kadar iyi şekilde korunursa ve ısı miktarını düşük tutabilmek için de küçük çaplı elektrot kullanılarak bu sorun aşılabilir. Kaynağı yapılacak ağız, doğru biçimde seçilmeye özen gösterilmelidir. Kaynak çapakları, cürufları temizliğiyle beraber bunu yapabilmek için isterseniz paslanmaz çelik tel fırça kullanabilirsiniz.
Kaynak ağzının pis olması, darlığı sebebiyle zor temizlik yapılabilir. Bu tip sorunlar aynı şekilde elektrot rutubetlenmesinde, kaynak tam soğumadığında da mümkün olabilir. Bu nedenle ağız pisliği ya da darlığına dikkat edilmelidir. Eğer iyi bir korozyon direnci istiyorsanız da bazı özel durumlara önem vermelisiniz. Bunlardan biri de elbette ki düşük amper ve dalgasız, dümdüz bir kaynak yapılması sürecidir.
Korozyona karşı yüksek mukavemet gösterebilecek şekilde düz kaynak yapılması mümkün olur ve en iyi seviyede de korozyona mukavemeti gösterilmiş olur. En düşük amper ve dalgasız bir şekilde sağlanmasıyla beraber mümkün olacaktır.
Amper çok düşük tutulduğunda yüksek olduğunda da kaynakta sorun yaratacaktır. Düşük olursa ark dengesiz olur ve sorun yaşanır, yüksek olursa da çatlama sorunlarını meydana getirir. Aynı şekilde amper düşük olursa elektrot yapışacaktır.
Tercihlere göre seçim yapılacaksa bu aşamada dengeli bir şekilde paslanmaz çelikler için uygun kaynaklar yukarıda sıralandığı çeşitlere göre genelde TIG ya da MIG kaynaklarından biri yapılması gereklidir. Alaşım çeliklerinde kaynak olarak tercih edilen bu kaynak türleriyle beraber daha kusursuz bir kaynak yapmak mümkün, buna göre tercih ve seçimlerin yapılması gereklidir. Buna göre doğru seçimler yapabilir ve pslanmaz çelik kaynaklarıyla beraber siz de en iyi şekilde kullanım sağlayabilirsiniz.